Een leven lang leren

Half mei mocht ik op uitnodiging van Visionplanner de AccountEx in Londen bezoeken. Deze editie stond grotendeels in het teken van de 'robotisering van ons vakgebied'. Zoals bekend verandert de arbeidsmarkt en als gevolg daarvan verandert ook onze samenleving. Dit is niet nieuw. De geschiedenis van de mensheid wordt gekenmerkt door een continue stroom aan veranderingen. Zo kopte de New York Times al in 1940: "Does machine displace men in the long run?"

De stoommachine van de eenentwintigste eeuw

De stap van 1940 naar de eenentwintigste eeuw is snel gemaakt. De eenentwintigste eeuw draait (tot nu toe) vooral om het 'robotiseren' van repetitieve werkzaamheden. Te discussiëren valt over de stelling of de ontwikkelingen sneller gaan dan ooit; is wat wij vandaag de dag meemaken ingrijpender dan het inwerkingstellen van de eerste (goed functionerende) stoommachines eind achttiende eeuw? Zijn de prestaties van Steve Jobs en Bill Gates niet van dezelfde aard als de verrichtingen van Newcomen en Watt? In dat kader: is de digitalisering niet simpelweg de stoommachine van de eenentwintigste eeuw?

Mond-tot-mondinstructie

Laten we die vergelijking even vasthouden. De eerste werknemers die aan de slag gingen met een stoommachine, wisten niet wat hen overkwam. In tegenstelling tot de omvangrijke instructies die tegenwoordig bij machines worden geleverd, was het ten tijde van de stoommachine met name mond-tot-mondinstructie. Het werk werd eenvoudiger, maar ook een stuk gevaarlijker. Jaarlijks onderhoud door een erkende dealer was destijds ongebruikelijk.

Tegelijkertijd leven en werken

Het gevolg hiervan laat zich raden: veel ongevallen met vaak dodelijke afloop in de fabriekshallen. Werknemer pikten dit niet, maar waren nog niet zo sterk vertegenwoordigd als tegenwoordig. Het duurde tot 1895 voordat de eerste Veiligheidswet op alle werknemers van toepassing was. Deze wet poogde een veilig verblijf binnen de fabrieksmuren te garanderen. Instructies voor het werken met (gevaarlijke) machines vielen hier (in)direct ook onder. Dit is een (vroeg) voorbeeld van leren en werken tegelijkertijd.

Scholing kan onvrijwillig zijn

Binnen onze eigen onderneming (Brouwers Accountants en Adviseurs) hechten wij veel waarde aan het leven lang leren-principe. Werknemers worden gestimuleerd in het kenbaar maken van hun ambities en op grond daarvan kunnen wij mogelijkheden aanreiken. Daarbij dient opgemerkt te worden dat scholing onvrijwillig kan zijn. Bijvoorbeeld door de (verdere) digitale integratie van de salaris- en financiële huishouding in de softwarepakketten van de grote leveranciers. De AccountEx liet duidelijk zien dat er zeer veel mogelijk is. Kijk maar eens op https://www.xero.com/ en http://www.myfirmsapp.co.uk/.

Verplicht stellen van certificering

Werknemers moeten met dergelijke pakketten overweg kunnen; zodoende is scholing onvermijdelijk. Het niet overweg kunnen met de nieuwe methoden leidt tot onveilige situaties, namelijk het risico dat de klant (hoge) boetes door de Belastingdienst krijgt opgelegd wegens het niet (of niet-tijdig) doen van aangiftes. De veiligheidsrisico's in 1895 waren fysiek van aard en werden door wetgeving ingeperkt. De risico's in 2017 zijn minder fysiek, maar niet minder belangrijk en ook zij worden nog altijd door middel van wetgeving ingeperkt. Denk bijvoorbeeld aan het verplicht stellen van certificering en het vaststellen van bijscholingsnormen.

Stroomlijnen van het leerproces

Om terug te komen op de vraag uit de inleiding; de digitalisering is de stoommachine van de hedendaagse tijd en een leven lang leren is geen nieuw concept, de mens heeft dit altijd gedaan. Wat wel nieuw is, is het stroomlijnen van het leerproces, de prominente plek in de samenleving van organisaties zoals MVP en het benadrukken van het belang van scholing door werkgevers zoals Brouwers. Een van de initiatieven hierbij is https://www.brouwers.nl/brouwers365/.

Francois van Langevelde

Lid Dagelijks Bestuur Brouwers Accountants & Adviseurs