'Leer je verantwoordelijkheid te nemen'

Henry van Hattem (32) is een accountant nieuwe stijl. Hij is werkzaam bij Visser & Visser. Hij volgt de ontwikkelingen in het vak op de voet en blijft zich bijscholen. Maar de basis van het accountantsvak is de praktijkopleiding AA, waarbij je de vergaarde theoretische kennis direct leert toepassen. 

Praktijkopleiding AA

Voor Van Hattem is het alweer een tijdje geleden dat hij de AA-opleiding heeft afgerond. Zijn carrière begon bij Meeuwsen Ten Hoopen als relatiebeheerder. Viereneenhalf jaar geleden maakte hij de overstap naar Visser & Visser, waar hij na een jaar zijn eigen vestiging opzette in Apeldoorn. Daarvoor voltooide hij zijn opleiding SPD en haalde hij zijn AA en CB zo’n zes, zeven jaar geleden bij Markus Verbeek Praehep. Naast het theoretische deel moet je een stuk praktijkervaring opdoen. 'In principe komt de praktijkopleiding AA erop neer dat je drie jaar lang volledig meedraait in het werkveld van de accountancy', zegt Van Hattem.

Theorie versus praktijkopleiding

'In die drie jaar ben je betrokken bij de meest uiteenlopende aspecten van het vak, onder begeleiding van een ervaren persoon. Meestal is dat een collega en vaak een leidinggevende. Zo leer je al je theoretische kennis toe te passen en leer je verantwoordelijkheid te nemen en te dragen voor de beslissingen die je neemt.' Hoe belangrijk is het om drie jaar gevolgd te worden door een begeleider? 'Je kunt theoretisch nog zo sterk zijn of heel veel weten, over de praktijk weet je in het begin nog niets. Het is noodzakelijk praktijkervaring op te doen en die om te zetten in kennis. Dan is het heel handig dat een ervaren iemand je begeleidt in een dergelijk leertraject.

Pas nadat je ervaring hebt opgedaan, kun je de verantwoordelijkheid dragen die bij het vak hoort.’ Van Hattem adviseert daarmee niet al te vroeg te beginnen. 'Verantwoordelijkheid is van groot belang in de verhouding tot je klant. Voor een deel kun je leren hoe je dat doet, maar het moet ook groeien. Die drie jaar dat de opleiding duurt, is in de praktijk hard nodig om het werk volledig zelfstandig aan te kunnen.’ Zelf deed Van Hattem zijn kennis op tijdens de avondopleidingen van MVP, die worden begeleid (lees: gedoceerd) door professionals uit het vak. Geen avond sloeg hij over. 'Juist mensen die kiezen voor zo’n avondopleiding vormen samen een gemotiveerde groep', zegt Van Hattem.

'Natuurlijk kun je een boek pakken, maar iemand die de materie beheerst, kan die zó overdragen dat de kennis veel beter blijft hangen. Een ander voordeel is de interactie met de rest van de groep. Een vraag van een ander was zelf misschien niet in je opgekomen, maar het antwoord kan later van groot belang zijn in de praktijk. Het leren in een groep prikkelt om samen de kennis naar een hoger niveau te brengen. Bovendien leert een docent je de hoofd- en bijzaken te onderscheiden. Daarmee vorm je jezelf en daar doe je later je voordeel mee'.

Minder afvinken, meer verantwoordelijkheid

Op zijn 32e heeft Van Hattem zijn eigen vestiging van een accountantskantoor. Zijn klantenkring bestaat uit ‘de bovenkant van het MKB.’ Inmiddels begeleidt en coacht hij zelf ook collega’s in hun vorderingen met de praktijkopleiding AA. Ook al zit er maar zes jaar tussen het afronden van zijn eigen opleiding, toch is er heel wat veranderd. 'In de oude situatie schreef je aan het einde van de opleiding een scriptie en die lichtte je dan toe. Het was destijds vaak een kwestie van lijstjes afvinken: weer een onderdeel behandeld waarvoor ik de eindverantwoording in handen had. Nu is er continu contact en leg je ook tussentijds verantwoording af. Door die tussentijdse rapportages weet je beter dan vroeger wat er van je wordt verwacht. Ook zijn er nu deelscripties. Dat zijn veranderingen ten goede, al zouden ze het schrijven van een eindscriptie best terug mogen laten keren in het nieuwe systeem. Waarom? Omdat die vaak gaan over specifieke werkzaamheden waarmee je in zo’n scriptie de diepte in kunt gaan'. Van het begeleiden van collega’s leer je zelf ook veel, stelt Van Hattem.

Zo word je je bijvoorbeeld bewust van de manier waarop je te werk gaat. Neem je telkens zelf het initiatief, of geef je die collega de ruimte om dat initiatief te nemen en zich daardoor te ontwikkelen'? Van Hattem concludeert dat de opleiding door de jaren heen zwaarder is gemaakt. 'Dat is een goede ontwikkeling, maar van mij mag deze nóg stringenter worden'. Of van Hattem zichzelf nog doelen heeft gesteld om zijn kennis op peil te houden? 'Ik heb onlangs een intern academytraject afgerond waarin kwesties als leiderschap, advies en andere vaardigheden aan bod kwamen. Ik heb geen concreet plan, maar laat me leiden door de marktontwikkelingen en de praktijk'. En die praktijk verandert razendsnel.

Adviesrol accountants

'Het gaat meer en meer over kennisontwikkeling. Wil je kunnen schakelen met ondernemers en collega’s, dan moet je zorgen dat je kunt matchen met hun werk- en denkniveau. Uiteindelijk wil je als financiële professional dat je richting je ondernemers een adviesrol kunt bieden, meer dan alleen een uitlegrol. Op die manier kun je vertellen hoe die ondernemer een hoger niveau bereikt en meer geld verdient'. Tot slot wil Van Hattem meegeven: 'Stilstand is geen achteruitgang, maar erger: je wordt direct overreden. Je moet je blijven opschalen met kennis. Anders mis je de boot.’

Meer weten over de Praktijkopleiding AA