Het afgelopen jaar is een bijzonder jaar geweest. Zeker vanaf medio maart, toen de eerste golf van het coronavirus in alle hevigheid losbarstte. Inmiddels zitten we alweer in de tweede golf. Dit alles heeft de nodige impact gehad op werkend Nederland. Zo zijn we met zijn allen veel meer dan voorheen gaan thuiswerken en is er veel meer aandacht gekomen voor de veiligheid op de werkvloer. In dit artikel zullen deze aspecten nader worden belicht.
De overheid heeft het dringende advies gegeven zoveel als mogelijk thuis te werken. Uiteraard leent niet iedere functie zich hiervoor, maar veel functies wel. Het is dan de vraag of werknemers op enig moment een recht op thuiswerken kunnen claimen.
Daarvoor is het van belang de Wet flexibel werken (Wfw) erop na te slaan. Deze wet regelt rechten van de werknemer ten aanzien van arbeidsduur, werktijd en arbeidsplaats. Wil een werknemer één van de genoemde zaken wijzigen, dan kan hij een schriftelijk verzoek hiertoe bij zijn werkgever indienen. Hiervoor dient hij wel minimaal zes maanden bij de werkgever in dienst te zijn. Dit verzoek moet ten minste twee maanden voor ingang van de beoogde aanpassing schriftelijk bij de werkgever worden ingediend en is vormvrij. Wel moet duidelijk blijken op welk moment een wijziging van de arbeidsduur, werktijd of arbeidsplaats wordt beoogd. Een jaar na inwilliging of afwijzing van een dergelijk verzoek kan er opnieuw een schriftelijk verzoek worden ingediend.
Na indiening van het verzoek moet de werkgever hierover in overleg treden met de werknemer. Uiterlijk een maand voor de beoogde ingangsdatum van het verzoek moet de werkgever uitsluitsel geven. Reageert de werkgever niet, dan wordt het verzoek geacht te zijn toegekend conform de wens van de werknemer. Bij een verzoek om wijziging van de arbeidsduur of werktijd geldt dat de werkgever positief op het verzoek moet reageren, tenzij hij er gemotiveerd zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen tegenin kan brengen. Voor wat betreft een verzoek tot wijziging van de arbeidsplaats, geldt een veel lichter regime. Hier geldt dat de werknemer een verzoek kan indienen en dat de werkgever dit verzoek in overweging moet nemen. De toets aan het zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang geldt hier niet. De werkgever kan het op iedere grond afwijzen.
De Wfw geldt niet voor werkgevers met minder dan 10 werknemers.
Inmiddels heeft er tot 18 december een internetconsultatie open gestaan van het initiatief wetsvoorstel Wet werken waar je wil. Hierin wordt voorgesteld om een verzoek tot aanpassing van de arbeidsplaats onder hetzelfde regime te laten vallen als het verzoek om aanpassing van de arbeidsduur of werktijd. Dit betekent dat de werkgever dan een verzoek moet toewijzen tenzij er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Het wettelijke recht op aanpassing van de arbeidsplaats wordt hiermee verstevigd.
Hierdoor beogen de initiatiefnemers meer vrijheid te geven aan de werkgevers in hoe zij de balans tussen het werken op werklocatie en het werken thuis willen inrichten. Dit initiatiefvoorstel ziet zowel op het recht op thuiswerken als ook op het recht op werken op werklocatie. De bewijslast van deze zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zal dus bij de werkgever liggen. Hierdoor wordt het uitgangspunt voor de toekenning van de aanpassing van de arbeidsplaats ook ‘ja, tenzij’.
De Stichting van de Arbeid heeft in een brief van 14 oktober jl. (brief Stichting van de Arbeid van 14 oktober 2020) iedereen opgeroepen zich aan de regels van het kabinet te houden en zoveel als mogelijk thuis te werken, tenzij het niet anders kan. Dit met het doel het aantal contacten en verplaatsingen tot een minimum te beperken. Dat vereist dat werknemers over een goede werkplek kunnen beschikken en dat zo nodig nadere afspraken gemaakt worden over aanvullende facilitering. Werkgevers worden daarom opgeroepen werknemers te faciliteren om ook thuis goed en veilig te kunnen werken voor zover dat nog niet het geval is.
Verwezen wordt ook naar de diverse coronaprotocollen die brancheorganisaties hebben opgesteld. Ook op www.mijncoronaprotocol.nl is veel informatie te vinden.
Mensen die om hun werk goed te kunnen doen afhankelijk zijn van een voorziening zoals bijvoorbeeld een brailleleesregel, kunnen hiervoor een vergoeding aanvragen bij het UWV. Nu het overheidsadvies vanwege corona is om zoveel mogelijk thuis te werken, is de uitvoering rondom voorzieningen voor de thuiswerkplek verruimd. Hierdoor komen mensen nu eerder in aanmerking voor een voorziening voor de thuiswerkplek. (versoepeling thuiswerken met een voorziening).
Wil je meer weten over arbeidsomstandigheden? Dan kan gebruik worden gemaakt van de speciale cursus die is ontwikkeld door Markus Verbeek Praehep. Ook de Updatesessie Arbeidsrecht voor salarisadministrateurs kan interessant zijn.
Arbeidsjurist en sociaal-verzekeringsexpert bij Van de Graaf Juridisch Advies en docent bij Markus Verbeek Praehep